اکوتوریسم چیست؟

اکوتوریسم

اکوتوریسم یا طبیعت گردی، کوتاه شده واژه ((Ecological Tourism)) است که گرایشی نو و پدیده­­ای نسبتاً تازه در صنعت گردشگری است. تعاریف و دیدگاه­های متنوعی درباره­ی اکوتوریسم وجود دارد. بر اساس نظریات متخصصان گردشگری، تا کنون بیش از 80 تعریف از اکوتوریسم ارائه شده است که هر یک از آنها به جنبه­های خاصی از این موضوع پرداخته­اند. به طور کلی در سالهای نخستین در مقایسه با ((گردشگری فرهنگی)) و در واقع به طور عمده گردشگری شهری، اکوتوریسم به آن بخش از گردشگری اطلاق میشد که برای استفاده و کشف جاذبه­های طبیعت، در بیرون از سرزمین­های شهری، یعنی در سرزمینهای روستایی، ییلاق­ها، مزارع و جنگلها و... به عبارتی در دامان طبیعت متمرکز بود. بنابراین آن را ((گردشگری در طبیعت)) یا ((طبیعت گردی)) نامیدند. هکتور سابالوس،لازکورین یکی از اولین کسانی است که در دهه 1980 برای اکوتوریسم تعریف مشخصی ارائه کرده است. وی می­گوید:((اکوتوریسم یعنی مسافرت به نواحی طبیعی تقریباً دست نخورده با هدف مطالعه، تحسین و لذت از منظر طبیعی، گیاهان وحشی و همچنین نمودهای فرهنگی گذشته و حال مردم بومی است)). جامعه بین المللی اکوتوریسم تعریفی اینچنین از این واژه ارائه میدهد: اکوتوریسم عبارت است از مسافرت مسئولانه و مبتنی بر اصول پایدار به نواحی طبیعی به منظور بهره گیری معنوی و ارضای نیازهای روحی و روانی به گونه­ای که با شناخت و کسب آگاهی و احترام به نظام ارزشهای مردم محلی تواًم باشد و به محافظت از نواحی طبیعی و ارتقاء رفاه جامعه میزبان کمک کند. در حوزه اکوتوریسم باید سه مقوله مد نظر قرار گرفته شود: جاذبه­ها، طبیعت محور باشند؛ رابطه متقابل توریستها بر یادگیری و آموزش متمرکز باشد؛ مدیریت چنین محیطهایی میبایست اصول و اقداماتی را دنبال کند که با پایداری اکولوژیکی، اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی هم­خوانی داشته باشد. به طور کلی میتوان گفت اکوتوریسم نه یک ترفند و یا تبلیغ بازاریابی، بلکه ابزاری جهت دستیابی به توسعه پایدار است.

معرفی اکوتوریسم ایران

ایران از نظر ویژگی های طبیعی وجاذبه های اکوتوریستی از موقعیت ممتاز وکم نظیری در بین کشورهای جهان برخوردار است. وجود رشته کوه های البرز و زاگرس در شمال و غرب کشور به عنوان مانعی در برابر توده های هوای مرطوب دریای خزر و دریای مدیترانه و دریای سرخ، باعث شده تا رطوبت توده­های مذکور در دو طرف رشته کوه های البرز و زاگرس به نسبت یکسانی توزیع نشده و در نتیجه بخشی از کشور از رطوبت و بارش کافی برخوردار بوده و برعکس قسمت اعظم آن با خشکی هوا و گسترش نواحی بیابانی مواجه باشد. چنین ویژگی اقلیمی طیف وسیعی از پدیده های جذاب طبیعی را برای اکوتوریست ها به ارمغان آورده است. علاوه بر این سایر ویژگی های طبیعی کشور بویژه ساختار زمین شناسی آن به گونه­ای است که در کنار هزاران جاذبه طبیعی، می­تواندجاذب طبیعت گران ماجراجو باشد.

وجود چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعت در ایران مانند سواحل دریاها، دریاچه ها، تالاب­ها، جزایر، بیشه زارها و نقاط سرسبز و خرم، گیاهان وحشی، جنگل­ها و پارک­های ملی، نواحی تفرجگاهی، مناطق کوهستانی و ییلاقی، پتانسیل های ورزشی-تفریحی مانند غارپیمایی، کوهنوردی، کوهپیمایی، کاوش های زمین شناسی، پیاده روی در طبیعت، شنا، قایقرانی، ماهیگیری و استفاده از غذاهای دریایی، جاذبه های مؤثر در درمان مانند چشمه های آب معدنی و حتی مناطق بیابانی و کویری، از کانون ها و جاذبه های توریست پذیر این نوع از جهانگردی است.